قراردادهای آتی یا معاملات فیوچرز (Futures Trading)، قراردادهایی برای خرید یا فروش یک دارایی خاص در یک تاریخ معین در آینده هستند. دارایی مد نظر می‌تواند یک کالا، اوراق بهادار یا ابزارهای مالی دیگر مانند ارز دیجیتال باشد. در یک معامله فیوچرز، خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که در یک زمان و شرایط مشخص در آینده، یک دارایی را با یک قیمت مشخص خریداری کنند یا بفروشند. قراردادهای آتی، ابزار مالی مشتقه هستند که ارزش آن‌ها از تغییرات قیمت دارایی پایه ناشی میشود.
معاملات آتی عبارت است از خرید و فروش قراردادهای آتی. این‌ها قراردادهای مالی هستند که در آن دو طرف – یک خریدار و یک فروشنده – توافق می‌کنند که یک دارایی مشخص را با قیمت ثابت در تاریخی در آینده مبادله کنند. قراردادهای آتی به خریدار این تعهد را می‌دهد که دارایی مد نظر را بخرد و فروشنده این تعهد را می‌دهد که در زمان یا قبل از انقضای قرارداد، آن دارایی را بفروشد. معاملات فیوچر به سرمایه‌گذاران وسیله‌ای سریع و مقرون‌به‌صرفه برای دسترسی به بازارهای مالی و کالایی جهانی می‌دهد.
به عنوان مثال، ممکن است یک قرارداد آتی برای خرید هزار بشکه نفت به قیمت هر بشکه 80 دلار در یک سال داشته باشید. دارایی‌های قراردادهای آتی می‌توانند هر چیزی باشند، از کالاها گرفته تا سهام، صندوقهای قابل معامله در بورس، ارزهای دیجیتال یا طیفی از موارد دیگر. قرارداد فیوچرز می‌تواند توسط بسیاری از بازیگران مالی، از جمله سرمایه‌گذاران، سفته‌بازان و همچنین، شرکت‌هایی که در واقع می‌خواهند کالا را تحویل یا عرضه فیزیکی کنند، استفاده شود.
انواع داراییها در معاملات فیوچرز
معامله‌گران بازار فیوچرز می‌توانند قیمت دارایی را قفل کنند. این قراردادها دارای تاریخ انقضاء هستند و قیمت‌هایی را تعیین می‌کنند که از قبل مشخص است. معاملات آتی سهام دارای تاریخ انقضای مشخصی هستند و بر اساس ماه سازماندهی می‌شوند. انواع داراییها در قراردادهای آتی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
معاملات آتی ارزهای دیجیتال بر اساس حرکات قیمتی دارایی مانند بیت کوین یا اتریوم
معاملات آتی ارزها مثل یورو و پوند انگلیس
معاملات آتی انرژی با دارایی‌هایی مثل نفت خام، گاز طبیعی، بنزین و…
قراردادهای آتی اوراق بهادار که بر اساس سهام و گروه‌های سهام معامله‌شده در بازار است
قراردادهای آتی نرخ بهره که اوراق بهادار خزانه‌داری و سایر اوراق قرضه را در برابر تغییرات آتی در نرخ بهره پوشش می‌دهد
معاملات آتی فلزات گرانبها برای طلا و نقره
معاملات آتی شاخص سهام با دارایی‌هایی مانند شاخص S&P 500
قرارداد معاملات فیوچرز شامل چه بخش‌هایی است؟
قرارداد معاملات فیوچرز شامل چندین المان کلیدی است که عبارتند از:
نوع دارایی (Underlying Asset): این قسمت مشخص میکند که چه نوع دارایی قرار است در آینده خریداری شده یا فروخته شود. چنانکه اشاره شد، نوع دارایی در قراردادهای فیوچر می‌تواند سهام، ارز، نفت، طلا و غیره باشد.
تاریخ انقضاء (Expiration Date): این تاریخ نشان‌دهنده زمانی است که قرارداد منقضی خواهد شد و معامله باید انجام شود. اگرچه برخی از قراردادها دارای تاریخ انقضاء هستند، اما نوع دیگری از قراردادهای آتی با عنوان قرارداد فیوچرز دائمی نیز وجود دارد که بدون تاریخ انقضاء هستند.
قیمت تعیین‌شده (Strike Price): این مورد مشخص میکند که معامله در آینده با چه قیمتی انجام میشود. همچنین، به این قیمت، «قیمت اجرا» یا «قیمت تسویه» نیز گفته میشود.
حجم یا اندازه قرارداد (Contract Size): حجم قرارداد نشان‌دهنده مقدار یا تعداد واحدهای یک دارایی است که در هر قرارداد معامله فیوچرز به فروش می‌رسد یا خریداری میشود.
مارجین (Margin): معامله‌گران برای شرکت در معاملات فیوچرز، نیاز به سپرده‌گذاری مبلغی به نام مارجین دارند که به عنوان تضمین اجرای قرارداد استفاده میشود.
مزایای معاملات فیوچرز
معاملات فیوچرز چندین مزیت مختلف را برای معامله‌گران به همراه می‌آورد که عبارتند از:
بدون هزینه‌های تأمین مالی شبانه
معامله با لوریج
باز کردن پوزیشن شورت یا لانگ
هج کردن
دسترسی به نقدینگی بالا و ابزارهای مالی متنوع
پرداخت نکردن هزینه‌های تأمین مالی شبانه
معاملات فیوچرز بدون هزینه تأمین مالی شبانه (Overnight Funding) است، در حالی که پوزیشن‌های اسپات که در پایان روز معاملاتی باز مانده‌اند، شامل این هزینه می‌شوند. این بدان معناست که معاملات آتی برای کسانی که به دنبال باز نگه داشتن پوزیشن‌های معاملاتی برای طولانی مدت هستند، ارجحیت دارد.
معامله با لوریج
قراردادهای آتی معاملات اهرمی هستند، به این معنا که شما را قادر می‌سازند تا بتوانید با سرمایه بالاتری ترید کنید. اما هنگام معامله با اهرم، مهم است به یاد داشته باشید که سود یا زیان شما بر اساس اندازه کل پوزیشن تعیین میشود و نه فقط مارجین. لوریج اگرچه پتانسیل کسب سود را افزایش می‌دهد، اما مانند یک شمشیردو لبه است که به همان نسبت احتمال زیان را نیز بالا می‌برد.
باز کردن پوزیشن شورت یا لانگ
هنگامی که معاملات آتی را انجام می‌دهید، میتوانید هم پوزیشن لانگ و هم شورت باز کنید. اگر پیش‌بینی می‌کنید که قیمت بالا خواهد رفت، پوزیشن لانگ و اگر برعکس این قضیه را پیش‌بینی می‌کنید، پوزیشن شورت باز خواهید کرد.
هج کردن
هجینگ در معاملات آتی به شما این امکان را می‌دهد که ریسک خود را در بازار کنترل کنید، از سودهای محقق‌نشده محافظت کنید یا احتمال زیان را به حداقل برسانید. با این استراتژی، از طریق باز کردن یک پوزیشن مخالف یا همزمان با پوزیشن اصلی، ریسک‌های مرتبط با تغییرات غیرمنتظره در قیمت‌ها را می‌توان کاهش داد.
دسترسی به نقدینگی بالا و ابزارهای مالی متنوع
با معاملات فیوچرز میتوانید به نقدینگی بالایی دسترسی داشته باشید و معاملات خود را به سرعت و با قیمت مد نظرتان تکمیل کنید. شما همچنین میتوانید در بازار معاملات آتی به دارایی‌های متنوعی از سهام گرفته تا شاخصها، کامودیتی‌ها، صندوقهای ETF، ارز دیجیتال و… دسترسی پیدا کنید.
معایب معاملات فیوچرز
علی‌رغم مزایایی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم، معاملات فیوچرز بدون عیب نیست. از مهم‌ترین معایب معاملات بازار فیوچرز، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
پیچیدگی: اگرچه هر کسی می‌تواند معاملات آتی را انجام دهد، اما پیچیدگی‌هایی وجود دارد که می‌تواند این فرآیند را چالش‌برانگیز کند. اگر می‌خواهید این استراتژی موفق باشد، به زمان و تلاش زیادی نیاز دارید که این امر به نوبه خود، به معنای نظارت مستمر بر بازار و پیگیری رویدادهای فعلی است.
لوریج: چنانکه اشاره شد، اهرم مانند یک شمشیر دو لبه است. از یک طرف، باز کردن پوزیشن‌های بزرگتر با سرمایه کمتر می‌تواند سودمند باشد. با این حال، از سوی دیگر، اگر بازار در خلاف جهت حرکت کند، پتانسیل کسب زیان نیز چند برابر خواهد شد.
مدیریت تاریخ انقضاء قرارداد: اکثر قراردادهای آتی دارای تاریخ انقضاء هستند که معامله‌گران باید آن را زیر نظر داشته باشند. با نزدیک شدن به تاریخ انقضای قرارداد، قیمت ممکن است به سرعت افت کند. البته، برای مقابله با این مورد، سرمایه‌گذاران قراردادهای آتی خود را به یک قرارداد طولانی‌تر منتقل می‌کنند.
تفاوت قرارداد فیوچرز با قرارداد فوروارد
قرارداد فیوچرز شبیه به قرارداد فوروارد است که در آن خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که یک دارایی را با قیمت مشخص در آینده معامله کنند. از هر دو نوع قرارداد می‌توان برای سفته‌بازی و همچنین هجینگ استفاده کرد.
با این حال، تفاوت‌های مهمی نیز وجود دارد. قرارداد فوروارد یک قرارداد خصوصی بین خریدار و فروشنده است. اگرچه امکان داد و ستد قراردادهای فوروارد در بازارهای OTC وجود دارد، این بازارها کمتر رگوله‌شده هستند و برای سرمایه‌گذاران خرد کمتر در دسترس هستند. این بدان معناست که فرصت‌های بیشتری برای سفارشی‌سازی قرارداد فوروارد، با توجه به نیازهای خریدار و فروشنده، وجود دارد.
قرارداد فیوچرز دائمی چیست؟
قراردادهای فیوچرز دائمی (Perpetual Futures Contract) که به اختصار Perps نامیده می‌شوند، قراردادهایی هستند که تاریخ انقضاء ندارند و به صورت نقدی تسویه می‌شوند. قراردادهای آتی دائمی معمولاً در بازار ارزهای دیجیتال استفاده می‌شوند.
برخلاف قراردادهای فیوچر سنتی که تاریخ پرداخت و تحویل در آینده را مشخص می‌کنند، قراردادهای دائمی منقضی نمی‌شوند. این امر معامله‌گران را قادر می‌سازد تا به طور نامحدود پوزیشن‌های خود را باز نگه دارند. قراردادهای آتی دائمی انعطاف‌پذیری و پتانسیل بیشتری برای استفاده از اهرم ارائه می‌دهند. علاوه بر این، در این نوع قرارداد فیوچر، نیازی به تحویل فیزیکی دارایی معامله‌شده وجود ندارد که به ویژه برای دارایی‌های با نقدینگی پایین سودمند است.
چگونه قراردادهای فیوچرز را معامله کنیم؟
نحوه عملکرد معاملات فیوچرز را درک کنید: نخست، باید درک واضحی از قراردادهای آتی داشته باشید. شما با استفاده از قراردادهای CFD معاملات آتی میتوانید با پیش‌بینی درست جهت حرکت قیمت چه در بازارهای صعودی و چه نزولی سود ببرید.
یک بازار آتی را برای معامله انتخاب کنید: با توجه به بازارهای مختلف، باید مشخص کنید که کدام یک برای سبک معاملاتی فردی شما مناسب است. به عنوان مثال، برخی شاخصها مانند شاخص Germany 40 نوسانات بالاتری را تجربه می‌کنند و می‌توانند برای دی تریدرهای کوتاه مدت مناسب‌تر باشند.
یک حساب معاملاتی ایجاد کنید: بروکر مد نظرتان را انتخاب کرده و یک حساب معاملاتی ایجاد کنید. برای انتخاب بروکر مناسب برای معاملات فیوچرز، باید به مواردی چون شهرت و اعتبار، میزان اسپرد و کمیسیون، تنوع بازارهای فیوچرز و… توجه داشته باشید.
نخستین معامله خود را ثبت کنید: پس از انتخاب دارایی که می‌خواهید معامله را انجام دهید، با پیش‌بینی جهت حرکت قیمت، پوزیشن لانگ یا شورت باز کنید. پوزیشن لانگ یعنی پیش‌بینی می‌کنید که قیمت افزایش خواهد یافت و پوزیشن شورت یعنی برعکس.
پوزیشن خود را زیر نظر بگیرید: پس از اینکه معامله خود را انجام دادید، باید آن را زیر نظر بگیرید تا مطمئن شوید که بازار مطابق پیش‌بینی شما حرکت میکند. اگر اینطور نباشد، شاید بخواهید پوزیشن خود را ببندید تا ضرر را به حداقل برسانید.
فراموش نکنید که تعیین حد ضرر (استاپ لاس) و حد سود (تیک پرافیت) از اصول مهم برای مدیریت ریسک در معاملات فیوچرز است. اهمیت این قضیه از آنجایی دو چندان میشود که در بازارهای فیوچرز با لوریج معامله می‌کنید و پتانسیل کسب سود/زیان چند برابر خواهد بود. همچنین، به یاد داشته باشید که میتوانید معامله قرارداد فیوچرز را قبل از رسیدن تاریخ انقضای قرارداد ببندید.
جمع‌بندی
معاملات فیوچرز که به آن معاملات آتی نیز گفته میشود، یکی از پرطرفدارترین شکل معاملات در بازارهای مالی از جمله فارکس و بازار کریپتو است که خریدار و فروشنده توافق می‌کنند تا یک دارایی را با قیمتی مشخص در یک تاریخ معین مبادله کنند. معامله‌گران می‌توانند در بازارهای فیوچرز هر نوع دارایی مثل رمزارز، سهام، کالا، اوراق بهادار و… را معامله کنند. یکی از مزایای مهم بازار فیوچرز، استفاده از اهرم است که به معامله‌گران اجازه می‌دهد پوزیشن‌های با حجم بالاتر باز کنند. با این حال، لوریج همانقدر که پتانسیل کسب سود را افزایش می‌دهد، احتمال زیان را نیز بالا می‌برد. از همین رو، مدیریت ریسک در بازار فیوچرز اهمیتی دو چندان دارد. در آخر، تعیین حد ضرر را در بازارهای فیوچرز نباید ابداً فراموش کنید.
سؤالات متداول
قرارداد معاملات فیوچرز چیست؟
قرارداد فیوچرز توافقی بین دو طرف خریدار و فروشنده برای معامله یک دارایی با قیمت از پیش تعیین‌شده در تاریخ خاصی در آینده است.
قیمت داراییها در بازار فیوچرز چگونه تعیین میشود؟
معاملات آتی بر اساس ارزش بازار نقدی (اسپات) داراییها به اضافه هرگونه اسپرد یا کمیسیونی که کارگزار یا صرافی برای اجرای سفارشات دریافت میکند، محاسبه میشود.
کدام داراییها در بازار فیوچرز قابل معامله هستند؟
شما در بازار فیوچرز میتوانید به معاملات همه انواع داراییها از سهام گرفته تا صندوقهای ETF، شاخصها، کالاها، ارزهای دیجیتال و غیره دسترسی داشته باشید.
