بازار خرسی (Bear Market) به وضعیتی در بازارهای مالی اطلاق می‌شود که در آن قیمت دارایی‌ها مانند سهام، ارزهای دیجیتال یا کالاها به طور مستمر کاهش می‌یابد. این کاهش معمولاً به دلیل بدبینی گسترده سرمایه‌گذاران نسبت به آینده بازار و نگرانی از شرایط اقتصادی رخ می‌دهد. بازار خرسی به طور طبیعی بخشی از چرخه‌های اقتصادی و مالی است و معمولاً پس از آن یک بازار گاوی یا دوره رشد و افزایش قیمت‌ها اتفاق می‌افتد. در ادامه، با مجله پراپ فرم فانددمکس همراه باشید تا با بازارهای خرسی بیشتر آشنا شویم.

بازار خرسی چیست؟

بازار خرسی اصطلاحی در بازارهای مالی است که به دوره‌ای اشاره دارد که در آن قیمت دارایی‌ها به طور مداوم کاهش می‌یابد. در این حالت، سرمایه‌گذاران نسبت به آینده بازار بدبین هستند و انتظار کاهش بیشتر قیمت‌ها را دارند. این شرایط معمولاً با کاهش حداقل ۲۰ درصدی از اوج‌های اخیر بازار تعریف می‌شود و ممکن است با رکود اقتصادی، کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان یا عوامل منفی دیگر همراه باشد.

بازار خرسی معمولاً با دوره‌های طولانی مدت نزولی همراه است و می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند مشکلات اقتصادی، بحران‌های مالی یا تغییرات سیاسی باشد. در مقابل، بازار گاوی (Bull Market) به دوره‌ای اشاره دارد که در آن قیمت دارایی‌ها به طور پیوسته افزایش می‌یابد و سرمایه‌گذاران نسبت به آینده خوش‌بین هستند.

ویژگی‌های اصلی بازار خرسی

• کاهش مداوم قیمت‌ها: قیمت دارایی‌ها برای مدت طولانی کاهش می‌یابد که می‌تواند از چند هفته تا حتی چند سال ادامه داشته باشد.
• احساسات منفی بازار: سرمایه‌گذاران نسبت به آینده بدبین هستند و معمولاً تمایل دارند دارایی‌های خود را بفروشند.
• کاهش حجم معاملات: به دلیل ترس از زیان بیشتر، افراد تمایل به خرید کمتری دارند و حجم معاملات کاهش می‌یابد.
• رکود اقتصادی یا بحران‌های مالی: بازار خرسی اغلب با شرایط اقتصادی نامطلوب مانند رکود، نرخ بیکاری بالا یا بحران‌های مالی همراه است.

فازهای بازار خرسی

بازار خرسی چهار فاز دارد:

فاز اول بازار خرسی

فاز اول با قیمت های بالا و تمایل بالای سرمایه‌گذاران مشخص می‌شود. در پایان این مرحله، سرمایه‌گذاران شروع به خروج از بازار و اصطلاحاً سیو سود می‌کنند.

فاز دوم بازار خرسی

در فاز دوم، قیمت‌ها شروع به کاهش شدید می‌کنند و شاخص‌های اقتصادی که ممکن است زمانی مثبت بوده باشند، شروع به کاهش پایین‌تر از حد متوسط می‌کنند. برخی از سرمایه‌گذاران با شروع این فاز، احساس وحشت می‌کنند که از آن با نام کاپیتولاسیون یاد می‌شود.

فاز سوم بازار خرسی

فاز سوم نشان می‌دهد که سفته‌بازان شروع به ورود به بازار کرده‌اند و در نتیجه، برخی قیمت‌ها و حجم معاملات را افزایش می‌دهند.

فاز چهارم بازار خرسی

در آخرین فاز بازار خرسی، قیمت‌ها همچنان روند نزولی خود را ادامه می‌دهند، اما از شدت آن کاسته می‌شود. از آنجایی که قیمت‌های پایین و اخبار خوب دوباره شروع به جذب سرمایه‌گذاران می‌کنند، بازار خرسی به سمت بازار گاوی منتهی می‌شود.

دلایل بروز بازار خرسی

بازار خرسی می‌تواند به دلایل مختلفی بروز کند که اغلب به ترکیبی از عوامل اقتصادی، سیاسی و روان‌شناختی بازمی‌گردد.

رکود اقتصادی

زمانی که اقتصاد یک کشور یا جهان دچار کاهش رشد اقتصادی یا رکود می‌شود، سرمایه‌گذاران نگران کاهش سودآوری شرکت‌ها و کاهش ارزش دارایی‌ها می‌شوند. افزایش نرخ بیکاری نیز می‌تواند منجر به کاهش تقاضا و مصرف شود که به نوبه خود، روی بازار تأثیر منفی می‌گذارد.

افزایش نرخ بهره

بانک‌های مرکزی ممکن است برای کنترل تورم نرخ بهره را افزایش دهند. افزایش نرخ بهره باعث کاهش دسترسی به وام و افزایش هزینه‌های مالی شرکت‌ها می‌شود که می‌تواند به کاهش سودآوری آن‌ها منجر شود. از سوی دیگر، افزایش نرخ بهره سرمایه‌گذاران را به سمت دارایی‌های با درآمد ثابت مانند اوراق قرضه هدایت می‌کند و از سرمایه‌گذاری در سهام و ارزهای دیجیتال کاسته می‌شود.

عوامل سیاسی و ژئوپلیتیکی

بی‌ثباتی سیاسی، تغییرات ناگهانی در سیاست‌های دولت و تنش‌های ژئوپلیتیکی می‌تواند باعث کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران شود. همچنین، تحریم‌های اقتصادی یا درگیری‌های نظامی هم می‌تواند به اختلال در بازارهای مالی منجر شود.

بحران‌های مالی

ورشکستگی شرکت‌های بزرگ می‌تواند به کاهش اعتماد به بازار منجر شود و اثر دومینویی در اقتصاد ایجاد کند یا مثلاً سقوط بانک‌ها یا مؤسسات مالی بزرگ می‌تواند به بحران‌های مالی گسترده‌تر منجر شود.

کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران

پیش‌بینی‌های منفی در مورد آینده اقتصادی یا درآمد شرکت‌ها می‌تواند به بدبینی سرمایه‌گذاران و فروش دارایی‌ها منجر شود. به طور کلی، ترس و نگرانی از آینده می‌تواند سرمایه‌گذاران را به سمت فروش دارایی‌ها سوق داده و قیمت‌ها را کاهش دهد.

بازار خرسی چه تفاوتی با دوره اصلاح دارد؟

بازار خرسی و دوره اصلاحات هر دو به کاهش قیمت دارایی‌ها اشاره دارند، اما از لحاظ مدت زمان، شدت کاهش و عوامل تأثیرگذار تفاوت‌های قابل توجهی دارند.

تعریف و مدت زمان

• بازار خرسی: به دوره‌ای طولانی‌ مدت از کاهش قیمت‌ها اشاره دارد که معمولاً به دلیل بدبینی گسترده در بازار و عوامل اقتصادی منفی رخ می‌دهد. این دوره می‌تواند از چند ماه تا چند سال ادامه داشته باشد.
• دوره اصلاحات: به کاهش نسبی و کوتاه‌ مدت قیمت‌ها (معمولاً بین 10 تا 20 درصد) در یک روند صعودی اشاره دارد. این دوره معمولاً چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد و بخشی طبیعی از نوسانات بازار است.

شدت کاهش قیمت‌ها

• بازار خرسی: کاهش قیمت‌ها در بازار خرسی معمولاً بیش از 20% است و ممکن است به افت‌های شدیدتر منجر شود. این کاهش ممکن است به دلیل مشکلات جدی اقتصادی یا بحران‌های مالی رخ دهد.
• دوره اصلاحات: کاهش قیمت‌ها در دوره اصلاحات معمولاً بین 10% تا 20% است و اغلب به عنوان یک توقف موقت در روند صعودی بازار تلقی می‌شود.

عوامل تأثیرگذار

• بازار خرسی: این بازار معمولاً به دلایل بنیادی مانند رکود اقتصادی، افزایش نرخ بهره، بحران‌های مالی یا سیاسی ایجاد می‌شود و نشان‌دهنده نگرانی‌های جدی سرمایه‌گذاران و معامله‌گران است.
• دوره اصلاحات: دوره اصلاحات معمولاً به دلیل عوامل کوتاه‌ مدت مانند سیو سود، اصلاحات تکنیکال یا انتشار اخبار منفی موقتی رخ می‌دهد و لزوماً به مشکلات بنیادی در اقتصاد یا شرکت‌ها مربوط نیست.

احساسات بازار

• بازار خرسی: احساسات سرمایه‌گذاران در بازار خرسی به طور کلی منفی و بدبینانه است. افراد تمایل دارند دارایی‌های خود را بفروشند تا از زیان بیشتر جلوگیری کنند.
• دوره اصلاحات: احساسات بازار ممکن است موقتاً منفی باشد، اما سرمایه‌گذاران همچنان به بهبود بازار در آینده امیدوار هستند و این دوره را فرصتی برای خرید دارایی‌ها در قیمت‌های پایین‌تر می‌دانند.

نکات معامله در بازار خرسی

معامله در بازار خرسی نیازمند استراتژی‌های خاص و مدیریت دقیق ریسک است. در این شرایط، قیمت دارایی‌ها معمولاً کاهش می‌یابد و احساسات بازار منفی است، بنابراین معامله‌گران باید با دقت بیشتری عمل کنند.

• مدیریت ریسک: تعیین حد ضرر برای هر معامله به شما کمک می‌کند تا زیان‌های احتمالی را محدود کنید. این ابزار به ویژه در بازار خرسی که نوسانات زیاد است، بسیار حیاتی است. به علاوه، در بازار خرسی، کاهش حجم معاملات و اجتناب از سرمایه‌گذاری‌های بزرگ می‌تواند به کاهش ریسک کمک کند.
• تنوع‌بخشی به پرتفوی: توزیع سرمایه بین انواع مختلف دارایی‌ها (مانند اوراق قرضه، طلا و ارزهای دیجیتال پایدار) می‌تواند از زیان‌های شدید جلوگیری کند. در بازارهای خرسی، دارایی‌هایی مانند طلا یا اوراق قرضه دولتی که معمولاً در شرایط اقتصادی سخت عملکرد بهتری دارند، می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند.
• تمرکز بر معاملات کوتاه مدت: در بازار خرسی، انجام معاملات کوتاه‌مدت می‌تواند به شما کمک کند تا از نوسانات بازار بهره‌برداری کنید. معاملات کوتاه‌مدت به شما امکان می‌دهد سودهای کوچک ولی مکرر کسب کنید.
• پرهیز از تصمیمات احساسی: فروش دارایی‌ها تنها به دلیل ترس از زیان می‌تواند منجر به از دست دادن فرصت‌های بازگشت بازار شود. بهتر است تصمیمات خود را بر اساس تحلیل‌های منطقی بگیرید. اگرچه بازار خرسی ممکن است نگران‌کننده باشد، اما به یاد داشته باشید که این شرایط معمولاً موقتی است. حفظ صبوری و داشتن دید بلندمدت می‌تواند به شما کمک کند تا از افت‌های کوتاه‌مدت عبور کنید.

جمع‌بندی

بازار خرسی به شرایطی در بازارهای مالی گفته می‌شود که در آن قیمت‌ها در حال کاهش هستند یا انتظار می‌رود که کاهش یابند. این امر به طور معمول منجر به بدبینی گسترده در میان سرمایه‌گذاران و معامله‌گران می‌شود. به طور کلی، زمانی که قیمت‌ها در یک دوره پایدار 20 درصد یا بیشتر از اوج‌های اخیر کاهش می‌یابند، بازار خرسی در نظر گرفته می‌شود. اصطلاح «بازار خرسی» از روش حمله خرس نشأت می‌گیرد که خرس پنجه‌های خود را به سمت پایین می‌کشد و نماد حرکت رو به پایین بازار است. بازارهای خرسی می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی از جمله رکود اقتصادی، افزایش نرخ بهره، بی ثباتی سیاسی یا رویدادهای پیش‌بینی‌نشده‌ای باشند که اعتماد سرمایه‌گذاران را از بین می‌برند.

سؤالات متداول